Met de Guppyfriend de strijd aan gaan tegen microplastics

Microplastics zijn in onze tijd een enorm probleem. Langzaam beginnen we dit ook in te zien, en steeds meer mensen vragen zich af: hoe gevaarlijk zijn microplastics? Hoe komen ze in de natuur terecht en wat kunnen we er tegen doen?

De kleine plastic deeltjes zijn inmiddels overal te vinden. Er ontstond echter pas onrust bij het grote publiek toen steeds duidelijker werd dat microplastics via zeedieren in de menselijke voedselketen terechtkomen. Hoogste tijd om in actie te komen: overal ter wereld vinden clean-ups plaats om plastic afval uit de natuur te verwijderen. Binnen vrienden- en kennissenkring worden mogelijkheden uitgewisseld om afval terug te dringen. Er wordt gesproken over het verbod op microplastics in cosmetica en schoonmaakmiddelen. We bedenken innovaties rond plastic afval en alternatieven voor plastic, waarover ook de media schrijven. Sommige worden gerealiseerd, andere blijven theorie. Een kleine uitvinding van twee Berlijners kijkt naar een bron voor de deeltjes, die vaak worden vergeten: kleding van synthetische vezels.

De guppyfriend richt zich vooral op microplastics uit synthetische vezels

Een groot deel van onze kleding bestaat uit synthetische materialen. Tijdens het wassen belanden afgebroken kunststofvezels via het afvoerwater in rivieren en zee. Daar vallen ze uiteen tot steeds kleinere deeltjes, trekken ziektekiemen en bacteriën aan en beschadigen daarmee ons milieu. Via de voedselketen vinden microplastics weer de weg terug naar ons: microplastics werden aangetoond in o.a. zout, honing, bier, water, vis en het menselijk lichaam.

Met name op outdoorgebied vervullen de synthetische vezels vele eisen en bieden ze comfort, dat velen niet willen missen. Maar juist omdat veel outdoorfans zo graag in de natuur verblijven, vinden ze het buitengewoon pijnlijk, dat deze kleding bij het wassen microplastics afgeeft. En precies hier komt de Guppyfriend in actie: een waszak, die de microvezels uit Fleece & Co opvangt en voorkomt, dat ze in de waterkringloop terechtkomen.

In het interview stelt Alexander Nolte, een van de twee ontwikkelaars van de Guppyfriend, het idee en zijn uitvoering voor. En hij deelt tips die hij daarover heeft.

Hoe bent u zich bewust geworden van het probleem ‘microplastics’?

Wij fabriceren plasticvrije, lokaal geproduceerde kleding en Closed Loop-schoenen, maar bieden in onze winkel ook outdoorkleding van voornamelijk synthetische stoffen van andere fabrikanten aan. Via onze club en een interview met een marien biologe hoorden we over het microplasticsprobleem. Door onze eigen testen en gesprekken met experts werden we ons bewust van de omvang ervan en de catastrofale gevolgen voor mens en milieu. Omdat nog bijna niemand van microplasticvervuiling door textiel had gehoord, wilden we onze bevindingen met zoveel mogelijk mensen delen en suggesties doen waarmee microplastics in het dagelijks leven kunnen worden teruggedrongen.

Hoe bent u op het idee van de Guppyfriend gekomen?

We werken dagelijks aan eco-innovaties en ook in dit geval werd ons al snel duidelijk dat we een praktische oplossing nodig hebben, waarmee iedereen in staat is direct iets tegen vervuiling door microplastics te doen.

Een waszak leek ons de meest praktische oplossing om het probleem aan te pakken. Enerzijds wilden we een einde maken aan de plasticvervuiling door het wassen van synthetische stoffen, anderzijds wilden we helpen bij het aanpassen van ons koopgedrag en onze wasgewoonten: bij het gebruik van de Guppyfriend-waszak moet iedere gebruiker altijd op het wasetiket kijken om te zien waar een kledingstuk van gemaakt is, bedenken of het in de waszak thuishoort en welk wasmiddel verstandig is om te gebruiken.

De Guppyfriend-waszak herinnert ons er dus elke dag aan dat we minder maar beter moeten kopen, en dat we ons wasgedrag moeten aanpassen om het vrijkomen van microvezels tot een minimum te beperken. Zonder deze gewoonten te veranderen zullen we het microplastics-probleem nauwelijks onder controle kunnen krijgen.

Welke uitdagingen waren er bij het ontwikkelen van de waszak?

We hebben heel veel materialen uitgeprobeerd en nog meer wastesten uitgevoerd, bijvoorbeeld met het Duitse Fraunhofer-instituut, de University van California in de VS en diverse industriële partners. We hebben onze verzamelde kennis gebundeld in onze wasvoorschriften voor het vermijden van microplastics. Er waren heel wat technische uitdagingen: wat is bijvoorbeeld de ideale verhouding tussen open en gesloten oppervlakken, zodat water en loog bij de kleding komen, de kleine openingen wel optimaal kunnen filteren, maar toch niet verstopt raken. De waszak moest zo worden ontworpen dat de vezels van de kleding helemaal niet afbreken, wat volgens het Fraunhofer-instituut gemiddeld bij 86 procent van synthetisch textiel het geval is. De Guppyfriend mocht zelf geen vezels verliezen en moet volledig onbehandeld zijn. Wat werkt als eenvoudige waszak is in werkelijkheid een complexe technische oplossing.

Naast de functionaliteit en milieu-eisen speelt de Guppyfriend ook een rol als centrale uitdaging bij het versnellen van gedragsverandering.

Hoe functioneert de Guppyfriend precies?

Elke stof verliest bij het wassen minieme vezelfragmenten. Microvezels van synthetische materialen zoals polyester, acryl en nylon zijn problematisch voor het milieu omdat ze uiteenvallen in steeds kleinere deeltjes, die door vissen met het plankton worden opgenomen en zo in de voedselketen terechtkomen.

De meeste kledingstukken zoals yogabroeken, hardloopshirts, ondergoed, sokken en outdoorkleding zijn geheel of gedeeltelijk van synthetische vezels gemaakt. De waszak zorgt ervoor dat het grootste deel van de vezels helemaal niet afbreekt. De kleding blijft dus langer draagbaar. Dat is goed te zien in de video. De vezels die toch afbreken worden door de Guppyfriend-waszak veilig tegengehouden. Zelfs vezels die aanzienlijk dunner zijn dan de kleine openingen van het filterweefsel worden goed tegengehouden dankzij het terugspoeleffect.

De afgebroken vezels verzamelen zich na het wassen vooral in de bovenste hoeken van de waszak en kunnen makkelijk worden verwijderd en met het huishoudelijk afval worden afgevoerd. Het praktische gebruik is eenvoudig: kleding erin en Guppyfriend sluiten, wassen, kleding eruit en vezels verwijderen.

Waar is de Guppyfriend-waszak van gemaakt en verliest hij zelf geen vezels tijdens het wassen?

De Guppyfriend-waszak bestaat uit polyamide 6.6 zonder toevoegingen. Het materiaal is buitengewoon sterk, loogbestendig en in zuivere vorm goed te recyclen. Het weefsel bestaat uit zogenoemde monofilamenten. Deze lijken meer op staafjes dan op draden en verliezen zelf geen microvezels.

Bij de huidige stand van de techniek kan gerecycled materiaal nog niet voor onze doeleinden worden gebruikt. Met uitzondering van de rits is de Guppyfriend echter van één materiaal gemaakt en kan daarom uitstekend worden gerecycled.

Welke tips heeft u om de Guppyfriend met succes te gebruiken?

Om de Guppyfriend-waszak zo lang mogelijk te laten meegaan, zijn er een paar dingen waar u op moet letten. De Guppyfriend mag bijvoorbeeld niet worden blootgesteld aan direct zonlicht, scherpe voorwerpen moeten worden vermeden. Veel van de tips, zoals niet te warm en niet te lang wassen, niet overdoseren, geen sterke bleekmiddelen gebruiken, zijn niet alleen goed voor de Guppyfriend-waszak, maar vooral voor de lange levensduur van de stoffen. Om de kleding te beschermen en voor een goed wasresultaat adviseren wij vloeibaar wasmiddel, idealiter van natuurlijke ingrediënten. Waspoeders bevatten vaak schuurmiddelen, die het loskomen van vezels bevorderen en afzettingen op het wasgoed kunnen achterlaten.

Het is ook handig om met verschillende Guppyfriend-waszakken te wassen, of andere niet-synthetische kledingstukken aan de trommel toe te voegen om tijdens het centrifugeren onbalans in de wasmachine te voorkomen.

Omdat we net zo’n geval hebben meegemaakt, willen we nogmaals benadrukken dat de zak natuurlijk niet onder stromend water moet worden uitgespoeld. In de bijgesloten gebruiksaanwijzing van de Guppyfriend zijn nog meer gebruikstips te vinden.

Wat doe je met de in de zak achtergebleven vezels?

In de meeste Europese landen zijn vuilstortplaatsen verboden. In dat geval kunnen de microvezels gewoon bij het restafval worden gedaan. In het algemeen is het geen goed idee om microvezels bij het recyclebare afval te doen (groene bak) omdat ze bij het scheiden van de materialen wegwaaien en zo toch in het water terecht kunnen komen. In Duitsland wordt restafval gerecycled en gefilterd om stroom op te wekken en komt het niet op vuilstortplaatsen terecht. We zijn gestopt met al onze inspanningen om de resten weer tot producten te verwerken, omdat dit het probleem alleen maar uitstelt.

Hoeveel past er in de zak, resp. hoeveel mag er maximaal in worden gestopt?

Dat ligt een beetje aan de mate van vervuiling van de kleding. Er moet wel voor worden gezorgd, dat water en wasmiddel overal bij de kleding komen en de kleding zich tijdens het wassen in de Guppyfriend-waszak kan bewegen.

Heeft u nog meer tips voor onze lezers, hoe ze microplastics kunnen vermijden?

Als het om nieuwe kleding gaat, de voorkeur geven aan stoffen met zo min mogelijk synthetische vezels. Er zijn meestal wel alternatieven zonder plastic. Hoewel veel fabrikanten met goede bedoelingen handelen: het badpak van gerecycled polyester en het fleecejack van ‘ocean plastic’ dragen enorm bij aan de vervuiling door microplastics. De campagnes van de leveranciers vergeten hierbij ook de CO2-uitstoot voor transport en het hoge energieverbruik bij de productie van gerecyclede kunststoffen te vermelden. Kritisch vragen naar de marketinginhoud is daarom een noodzakelijke eerste stap.

Onze wasvoorschriften voor de vermindering van vervuiling door microplastics onder www.stopmicrowaste.com/tenfortheocean bevat tien eenvoudige stappen om ons wasgedrag te veranderen en de wasmachine letterlijk in een ‘Green Washer’ te veranderen.

Nog meer tips hebben we samengevat in het STOP! Micro Waste Manifest.

Laatste vraag, die u waarschijnlijk al honderd keer eerder hebt gehoord: Waarom heet de Guppyfriend Guppyfriend?

Met de productnaam wilden we ons niet richten op het probleem, maar op het resultaat. Guppy’s zijn vooral geliefd bij kinderen. En wie wil er nu geen vriendjes zijn met een guppy? Met het gebruik van de Guppyfriend is de eerste kleine stap gezet om het leefgebied van guppy’s en andere vissen te beschermen.

Zij staan achter het initiatief van Guppyfriend:

Alexander Nolte en Oliver Spies ontwikkelen en communiceren eco-oplossingen als alternatief voor massaproductie, die niet schadelijk voor mens of milieu zijn. Ze streven ernaar bewustzijn voor milieuproblematiek te scheppen en een gedragsverandering te stimuleren. Ze zijn de oprichters van het eco-label LANGBRETT, de initiatiefnemers van de non-profitorganisatie STOP! Micro Waste en de uitvinders van Guppyfriend-waszak.

Meer over de organisatie STOP! Micro Waste

STOP! Micro Waste is een non-profit organisatie die aandacht vraagt voor het (micro)plastics-probleem en oplossingen initieert en implementeert om plastic te vermijden. Met de opbrengst van de verkoop van de Guppyfriend-waszak kan de STOP!  Plastic Academie worden opgericht en kunnen trainingsmaatregelen voor het vermijden van (micro)plastics worden ingevoerd. In het ‘Train the Trainer’-programma worden partners, consumenten en scholieren opgeleid, die als STOP! Plastic Coaches hun opgedane kennis doorgeven en door middel van de zogenaamde STOP! Stations de aandacht op het microplastics-probleem vestigen.