Wondermiddel? Toepassingen van natron/baking soda
Al sinds overgrootmoeders tijd wordt natron/baking soda als wondermiddel gezien: het zou deeg luchtig maken, de badkamer laten glanzen, je zou het voor je gezondheid kunnen gebruiken en voor je persoonlijke verzorging. Maar is dat allemaal waar? Het is tijd om dit witte poeder eens nader te bekijken.
Inhoud
Natron/baking soda, soda en bakpoeder – wat is wat?
De werking van natron/baking soda ligt in het feit dat het zuren bindt. De zuren worden door die chemische reactie geneutraliseerd. Zuren die verantwoordelijk zijn voor nare geurtjes, worden dus niet gemaskeerd, maar echt verwijderd. IJverige (hobby)bakkers kennen natron/baking soda, of beter gezegd natriumwaterstofcarbonaat, als rijsmiddel voor deeg. Bij de reactie van natron/baking soda met zuren komt CO2 vrij, waardoor het deeg lekker luchtig wordt. natron/baking soda is ook bekend onder de namen baksoda, natriumbicarbonaat, zuiveringszout en dubbelkoolzure soda. Door deze namen worden natron/baking soda, soda en bakpoeder vaak met elkaar verwisseld.
Bij de chemische formulering wordt duidelijk dat het waterstof dat bij natron/baking soda aanwezig is, bij soda ontbreekt.
Natron/baking soda = Natriumwaterstofcarbonaat
Soda (wassoda) = Natriumcarbonaat
Als natron/baking soda tot boven 50 graden wordt verwarmd, dan wordt de waterstof afgesplitst en houd je soda over.
Natron/baking soda is niet hetzelfde als bakpoeder. Baking soda is het actieve ingrediënt van bakpoeder, maar bakpoeder bevat ook nog een zuur. Als daar vocht bij komt, gaan die twee een reactie aan. Natron/baking soda is ook iets anders dan de gewone soda (,,zuivere soda’’ of ,,was-soda’’). Soda heeft een veel hogere pH-waarde en een basische werking, omdat het dubbel zoveel zuur kan binden als natron/baking soda.
In ons land is natron/baking soda niet zo bekend en daarom niet overal verkrijgbaar. Bij Waschbär kun je natron/baking soda in een 500 gram en 1000 gram verpakking bestellen.
Natron/baking soda als medicijn: vroeger normaal, tegenwoordig bedenkelijk
Decennialang heeft de mythe stand gehouden, dat natron/baking soda een medicijn is. Natron/baking soda werd bijvoorbeeld vaak tegen brandend maagzuur ingezet en bij behandeling van nierproblemen aanbevolen. Het witte poeder wordt in dit geval verdund met water en dan opgedronken. Dit zou de symptomen van zuurbrand tegengaan. Het is een feit dat natron/baking soda maagzuur kan binden en zo de pH-waarde verlaagt. Maar inmiddels raden wetenschappers aan om natron/baking soda niet als geneesmiddel te gebruiken, want er bestaat een verhoogde kans op complicaties bij verkeerd gebruik.
Als je natron/baking soda voor consumptie wilt gebruiken, dan moet de zuiverheidsgraad op zijn minst van levensmiddelkwaliteit zijn. Afhankelijk van het toepassingsgebied wordt onderscheid gemaakt tussen vier kwaliteitsniveaus:
- industriële kwaliteit
- levensmiddelkwaliteit
- farmaceutische kwaliteit
- analyse (voor onderzoek)
Voor het maken van cosmetica wordt aangeraden natron/baking soda in farmaceutische kwaliteit te gebruiken. Informatie over de zuiverheidsgraad vind je op de verpakking.
Het gebruik van natron/baking soda in het huishouden
Natron/baking soda schittert letterlijk in het huishouden. Het lost zowel vet als kalk op en is dus een echte alleskunner tegen vuil. Een aangekoekte oven, verkalkte kranen of een verstopte afvoer … Natron/baking soda kan hier zonder problemen een speciale reiniger vervangen. De voordelen liggen voor de hand: in tegenstelling tot veel chemische schoonmaakmiddelen is natron/baking soda ecologisch onschadelijk. Als je zelf een allesreiniger maakt met natron/baking soda bespaar je niet alleen plastic afval, maar ook geld.
Recept voor 0,5 l allesreiniger
Dit heb je nodig
- spuitflacon
- 0,5 l water
- 2 tl natron/baking soda
- 2 tl geraspte kernzeep
- een paar druppels citroensap
En zo maak je het
Verwarm het water en los de kernzeep erin op. Laat het mengsel vervolgens afkoelen. Voeg het citroensap en de natron/baking soda toe. Vul de spuitflacon met het mengsel. Voor een frisse geur kun je etherische oliën, zoals lavendel, aan het schoonmaakmiddel toevoegen.
Bij sterke vervuiling, zoals een aangekoekte oven, draag je het poeder direct op het vochtige oppervlak aan. Laat dit ca. 1 uur inwerken. Daarna verwijder je de natron/baking soda met een vochtige doek en daarmee ook het vuil en de ingebrande etensresten.
Afvoer reinigen
Afvoerrreinigers zijn meestal behoorlijk giftig. Hier is natron/baking soda in combinatie met azijn net zo effectief en ecologische onschadelijk.
Dit heb je nodig
- ½ kop natron/baking soda
- ½ kop azijn
- een vochtige doek
- 1 l kokend water.
En zo werkt het
Doe de kop natron/baking soda in de gootsteen en giet daar voorzichtig de azijn overheen. Het mengsel schuimt, bedek daarom de afvoer met een vochtige doek. Na ca. 1 uur kun je de doek weghalen en met kokend water naspoelen.
Let op: natron/baking soda mag niet worden gebruikt op minerale oppervlakken, zoals marmer en kunstleer.
Wassen met natron/baking soda
Helaas wordt de was met alleen natron/baking soda niet schoon. Het ondersteunt echter de werking van het wasmiddel als het samen met het wasmiddel wordt gebruikt. Het onthardt niet alleen het water en vervangt de wasverzachter, maar neutraliseert ook geurtjes.
Dit geurneutraliserende effect kan ook worden gebruikt voor andere doeleinden, zoals bij een stinkende koelkast. Zet er gewoon een kommetje met natron/baking soda in en na 24 uur is de stank verdwenen.
Natron/baking soda in cosmetica – do it yourself!
Wie wil weten wat in zijn cosmetica zit, kan deze het beste zelf maken! Natron/baking soda is de ideale basis voor verschillende, zelfgemaakte cosmeticaproducten. Het heeft vele positieve eigenschappen, zoals antibacterieel, vetoplossend, geurneutraliserend en zuurbindend. De voordelen van DIY cosmetica liggen voor de hand: je weet wat erin zit en je bespaart geld en verpakkingsmateriaal. Hieronder vind je enkele suggesties, hoe je met natron/baking soda iets goeds voor je lichaam, het milieu en je portemonnee kunt doen.
Voor een frisse adem
Natron/baking soda kan prima als mondwater worden gebruikt, om een slechte adem onder controle te krijgen. Gewoon wat natron/baking soda oplossen in water en gorgelen. Vergeet het niet uit te spugen! Voor een frissere smaak kun je een paar druppels muntolie toevoegen.
Daarnaast is het ook effectief tegen tandplak. Daarom kan het mondwater ook worden gebruikt voor het tandenpoetsen (als aanvulling op tandpasta). Aangezien het tandglazuur zeer gevoelig is, raden wij af je de tanden met het poeder te ‘‘polijsten‘‘. Overigens is natriumwaterstofcarbonaat vaak een bestanddeel van medicinale tandpasta’s.
Wie niet alleen een frisse adem wil hebben, maar ook een aangename geur onder de armen wenst, kan met slechts drie ingrediënten (natron/baking soda, kokosolie en maïzena) een crème-deodorant maken.
Reinigend gezichtsmasker
Voor het gezichtsmasker heb je slechts één extra ingrediënt nodig: kokosolie. Meng de kokosolie in een verhouding van 1:1 met de natron/baking soda totdat er een pasta ontstaat. Breng deze pasta aan op het gereinigde gezicht en laat 15 minuten intrekken. Vervolgens voorzichtig afspoelen met lauw water. Natron/baking soda verwijdert dode huidcellen en de kokosolie hydrateert de huid.
Haren wassen met natron/baking soda?
De vetoplossende eigenschap is goed te gebruiken bij het haren wassen. Hiervoor meng je 2-4 eetlepels natron/baking soda met 200-400 ml lauwarm water (hoeveelheid is afhankelijk van de haarlengte). Het natron/baking soda wordt in het water opgelost en op het vochtige haar aangebracht. Goed inmasseren en na ca. 3 minuten de haren weer uitspoelen. Het resultaat: heerlijk zacht haar zonder siliconen, parabenen etc.
Wees voorzichtig met gekleurd haar! Natron/baking soda kan de haarkleur vervagen.
Als het haar na het wassen te droog is, raden we een conditioner aan op basis van appelazijn en water (1 theelepel op 0,5 l water) te gebruiken. Hierdoor wordt het haar makkelijker doorkambaar en worden natron/baking sodaresten uitgewassen.
Houdbaarheid
Natron/baking soda is ongeveer een jaar houdbaar. Je kunt zien of het natron/baking soda nog goed is door een eenvoudige test: druppel er een paar druppels citroensap of azijn op. Als het schuimt, dan is het natron/baking soda nog bruikbaar. Restanten kunnen met het afvalwater of huishoudelijke afval worden weggegooid.