No-dig methode: tuinieren zonder spitten

Is er een hoekje in je tuin dat perfect zou zijn om een plantbed aan te leggen? En dat zonder veel tijd, zweet en rugpijn? Zelfs als alles eenmaal is omgespit en netjes is beplant, worden velen al snel ontmoedigd door de aanblik van al het ongewenste onkruid dat tussen hun zaailingen uitpiept. Dit zorgt ervoor dat ze nog meer tijd in een gebukte houding moeten doorbrengen terwijl ze onkruid wieden. Met de no-dig methode bespaar je tijd en energie, zowel bij het planten als bij het onderhoud van het bed. Wij leggen uit waar het om gaat en leiden je door de stappen van het (moes)tuinieren volgens de no-dig methode.

No-dig methode: wat is dat precies?

Zoals de Engelse naam al aangeeft, is de no-dig methode een manier van tuinieren zonder spitten. Deze methode is ontwikkeld door de Engelsman Charles Dowding. In de landbouw wordt de methode ook wel de no-till methode genoemd, waarbij het woord “till” overeenkomt met het Nederlandse “ploegen”. Soms wordt ook de term “lasagna gardening” gebruikt vanwege de afwisselende lagen bruin en groen materiaal. Het basisprincipe blijft echter hetzelfde: in plaats van de grond om te woelen met hark, spade, ploeg en dergelijke, bedek je hem met karton en vervolgens met een of meerdere lagen mulch.

Voordelen van de no-dig methode

De no-dig methode biedt vele voordelen. Doordat spitten niet meer aan de orde is, bespaar je tijd en energie. De methode beschermt bovendien tegen erosie, houdt de bodemstructuur in stand, bevordert de humusvorming, houdt vocht in de bodem vast. Tegelijkertijd vermindert de methode de groei van ongewenst onkruid. Terwijl karton en mulch geleidelijk worden afgebroken door wormen en micro-organismen, ontstaat een aangename warmte die de groei van de jonge planten bevordert.

Wanneer is de no-dig methode geschikt en wanneer niet?

Een plantenbed dat volgens de no-dig methode is aangelegd, is bijzonder geschikt voor gulzige, warmteminnende groentenplanten of veeleisende zomerbloemen vanwege de warmte-ontwikkeling en de hoeveelheid voedingsstoffen. Ook aardappelen kunnen hier worden gepoot. Anderzijds is de methode minder geschikt voor zeer zware of sterk verdichte bodems en voor planten die gedijen op een arme, schrale grond. Als je een aardappelbed wilt aanleggen, zoals in het onderstaande voorbeeld, kun je alle stappen van het voorbereiden van het bed tot het poten, op dezelfde dag doen. Voor een oppervlakkige beplanting is het echter raadzaam het bed enkele weken tot maanden van tevoren voor te bereiden.

Dit heb je nodig om een plantenbed volgens de no-dig methode aan te leggen

• optioneel: grasmaaier of een zeis
• kartonnen dozen, indien mogelijk onbedrukt (zonder coating, lijmresten, nieten)
• compost
• aarde
• mulchmateriaal, bijvoorbeeld gemaaid gras, hooi, stro, bladeren, houtsnippers
• water
• voor het aardappelbed (zie hieronder): bollenplanter en voorgekiemde pootaardappelen

Stap 1: Het oppervlak voorbereiden

Maai eerst het gebied voor het toekomstige plantenbed met een grasmaaier of een zeis. Je kunt het resulterende organische materiaal laten liggen of opzij leggen om het later als mulch te gebruiken. Dit hangt af van de hoeveelheid mulchmateriaal dat er beschikbaar is. Als je geen maaier of zeis hebt, kun je de grond gewoon met je voeten plat stampen. Het voordeel: zo kunnen kinderen ook zonder gevaar meehelpen.

Stap 2: Met karton bedekken

Bedek vervolgens het voorbereide grondoppervlak met karton. Dit isoleert tegen kou en zorgt ervoor dat er geen licht meer bij de grond komt. Onderliggend gras, onkruid en dergelijke sterven af en worden door micro-organismen afgebroken. Regenwormen en vele andere nuttige bodembewoners zijn dol op karton en maken tijdens hun feestmaal de grond tegelijkertijd los. Als het no-dig plantenbed zich op een winderige plaats bevindt, is het zinvol het karton met wat stenen te verzwaren, zodat het niet wegvliegt.

Stap 3 (optioneel): Plantgaten boren en aardappelen poten

Als je aardappelen wilt poten in het no-dig bed, zoals in het onderstaande voorbeeld, boor dan met een bollenplanter gaten door het karton en in de grond. Doe wat compost in de gaten, leg vervolgens de voorgekiemde pootaardappelen in de plantgaten met de spruiten of scheuten naar boven en strooi er wat aarde overheen. Giet in elk plantgat een beetje water.

Stap 4: Mulchen en water geven

Breng nu bovenop het karton een laag mulch aan. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het eerder gemaaide gras, maar ook uit hooi, stro, zaagsel of ander organisch materiaal. Indien je het bed later aan de oppervlakte wilt beplanten, meng dan de compost door het mulchmateriaal. Vervolgens geef je het no-dig plantenbed goed water.

Stap 5: Wachten en planten

Als je het no-dig bed niet met aardappelen wilt beplanten, maar later direct in de grond wilt planten, laat dan het mulch-compost mengsel en het karton een tijdje liggen. Na ongeveer 2 tot 3 maanden is het karton vergaan. Het beste moment om een no-dig bed aan te leggen is in de herfst, wanneer er voldoende mulchmateriaal beschikbaar is, zoals afgevallen bladeren of tuinafval. Voordat je het no-dig bed beplant of inzaait, kun je eventueel wat teelaarde toevoegen.

No-dig methode: tips voor verzorging

Door de betere onderdrukking van onkruid, de verrijking met voedingsstoffen en de grotere bodemvochtigheid in vergelijking met een “kaal” bed is een no-dig plantenbed gemakkelijker te onderhouden. Afhankelijk van het gebruikte materiaal kan het echter raadzaam zijn al na enkele weken een nieuwe laag mulch aan te brengen, omdat deze tijdens het ontbindingsproces inzakt. Bovendien moet het plantenbed af en toe water krijgen, maar niet te veel, anders bestaat het risico van verrotting. In tegenstelling tot verhoogde bedden of terpbedden hoeven no-dig plantenbedden niet om de vijf tot zeven jaar te worden vervangen, maar kunnen ze continu worden gebruikt. Naast nuttige regenwormen en micro-organismen voelen woelmuizen en slakken zich helaas ook erg op hun gemak in no-dig plantenbedden, omdat het er lekker warm en er voldoende voedsel te vinden is.