Schoonmaken met glycerine: lotuseffect tegen vuil
Inhoud
Wat is glycerine?
Bij de eerste kennismaking druppelt een iets dikvloeibare, heldere vloeistof uit het flesje. Glycerine ruikt nergens naar, maar smaakt zoet. Wat is dat eigenlijk? Glycerine wordt chemisch correct glycerol genoemd. De -ol aan het eind geeft aan dat het een alcohol is. Om precies te zijn is het een zogenaamde suikeralcohol.
Wie bij het horen van de naam direct aan nitroglycerine denkt, heeft niet helemaal ongelijk. Met een aantal andere chemicaliën en een complex proces zou je deze vloeistof in feite ook voor het maken van explosieven kunnen gebruiken. Glycerine zelf is echter volkomen onschadelijk en – als je er niet teveel van drinkt – niet giftig. Het is zelfs als voedingsadditief goedgekeurd en is bekend onder het e-nummer E422.
Hoe wordt glycerine gemaakt en waarom is bio-glycerine duurzaam?
Het klinkt in eerste instantie naar scheikunde. En dat zou ecologisch moeten zijn? Het is een feit dat onze grootmoeders glycerine als huismiddeltje kenden. In hun tijd was glycerine een bijproduct die bij het maken van zeep ontstond. Glycerine ontstaat namelijk als plantaardige of dierlijke vetten worden gesplitst, wat bijvoorbeeld tijdens het verzepingsproces gebeurt. Tegenwoordig kan glycerine ook uit aardolie of met behulp van gist uit melasse worden gewonnen. Een groot deel is inmiddels afkomstig uit de productie van biodiesel.
Hoe duurzaam glycerine is, hangt af van de grondstoffen. Wie plantaardige glycerine gebruikt, kan in ieder geval uitsluiten dat aardolie of rundvet uit grootschalige, industriële veehouderij aan het begin van de productieketen stond.
Plantaardige glycerine kan ook problematisch zijn voor het milieu, bijvoorbeeld wanneer genetisch gemodificeerde planten voor de producte van biodiesel worden gekweekt of als de plantaardige olie afkomstig is van palmolieplantages. Bij biologische glycerine zijn beide uitgesloten, en als het lokaal wordt geproduceerd, is het definitief de milieuvriendelijkste keuze. Een ander ecologisch aspect is dat glycerine biologisch afbreekbaar is, zodat het water niet wordt vervuild.
Glycerine: oud huismiddeltje met echt talent
Wat maakt deze suikeralcohol tot zo’n veelzijdige huishoudhulp? Het scoort met vier eigenschappen die onze grootmoeders handig vonden. Glycerine…
- is een uitstekende ontvetter.
- zorgt bij oppervlakken voor een gladde, glanzende film die voorkomt dat vuil of stof erop blijft zitten.
- bindt water – zeer praktisch voor alles wat zacht en soepel moet blijven, van rubberen afdichtingen tot de menselijke huid.
- heeft een zeer laag vriespunt en kan daarom ook als antivries worden gebruikt.
Laat gladde oppervlakken glanzen: schoonmaken met glycerine
Bij het schoonmaken neemt glycerine zelden de rol als helper voor het grove vuil op zich. Als iemand met olie besmeerde handen zwarte vlekken in de woning heeft achtergelaten, dan kun je de vlekken met pure glycerine verwijderen (en het kan ook direct voor het schoonmaken van de handen worden gebruikt). De echte kracht van het huismiddeltje is: hoogglans. Dit effect heeft glycerine vooral op gladde oppervlakken, zoals de ramen of op badkamertegels. Doe daarvoor gewoon een paar druppels glycerine in het poetswater. Dit zorgt ervoor dat er op ramen of tegels een zeer dunne, gladde film ontstaat, waar stof, vuil en kalk zich niet aan kan hechten en dus alles langer schoon blijft.
Dit principe werkt ook bij meubels. Vooral gladde, donkere oppervlakken, waarop je het stof direct ziet, moet je minder vaak schoonmaken als je de meubels vochtig afneemt met een beetje glycerine en water. Zo zorg je ervoor dat er minder snel stof op de meubels blijft liggen.
Zelfs waterdamp geeft zich over aan zo’n gladde film. Hiervan kun je profiteren door de badkamerspiegel of brillenglazen te beschermen tegen beslaan. Maak een zachte doek vochtig met glycerine en ga daarmee na het schoonmaken over de glazen of spiegel voordat je deze droog polijst. Het resultaat: geen beslagen brillenglazen als je vanuit de kou een warm huis binnenkomt of wanneer je na het douchen je haar voor de spiegel wilt kammen.
Glycerine kan ook voor het onderhoud van metaal worden gebruikt. Wrijf zilver of messing na het schoonmaken in met een in glycerine gedrenkte doek en polijst kort na zodra het droog is. Hierdoor verkleurt het zilveren bestek niet zo snel en lampen van messing glanzen langer.
Oh oh, geknoeid! Glycerine tegen vlekken
Glycerine is ook een goed huismiddel voor textielverzorging. Zelfs ingedroogde vlekken kan glycerine weer week maken en met een beetje geduld laten verdwijnen. Vlekken verwijderen met glycerine is heel eenvoudig. Zit er een grasvlek op je witte broek? Heeft koffie, rode wijn of een sappig stuk fruit vlekken op je mooie blouse achtergelaten? Zie je op het tafelkleed het menu van de afgelopen dagen met een kleurrijk patroon van mosterd, ketchup en chocoladepudding? Eenvoudig glycerine op de vlekken deppen. Dit één tot twee uur laten inwerken en daarna met schoon water of een lauwwarme zeepoplossing uitspoelen. Bij hardnekkige vlekken, zoals teer, schoensmeer of pollen, na het inwerken met een zachte doek van buiten naar binnen deppen. Indien nodig de behandeling herhalen.
Apropos kleding: als je graag donzige, wollen truien draagt, dan kan glycerine als wasverzachter worden gebruikt. Doe bij de laatste spoeling een eetlepel glycerine in de wasmachine. Bij een handwas kun je enkele druppels in het water doen. De wol wordt dan aangenaam zacht.
Een paar druppels vochtigheid – glycerine in cosmetica
Dit komt door een eigenschap die ook in de cosmetica industrie wordt gebruikt. Glycerine bindt water en trekt luchtvochtigheid aan. Daardoor maakt het de huid en het haar glad en soepel – ook dierlijk haar zoals wol. Hetzelfde geldt voor dierenhuid, dus leer. Om bijvoorbeeld leren handschoenen zacht te houden, kun je deze dun inwrijven met glycerine. Als de handschoenen droog zijn, dan zijn deze zelfs waterafstotend.
Bij de menselijke huid hangt het verzachtende effect overigens van de hoeveelheid af. Critici beweren dat glycerine de huid kan uitdrogen, omdat het bij een droge omgevingslucht vochtigheid uit het bindweefsel onttrekt. Theoretisch is dit ook waar. In de praktijk bevatten cosmetica en huidverzorgingsproducten normaalgesproken minder dan 10 procent glycerine. Het uitdrogende effect treedt pas op vanaf een concentratie van circa 30 procent. Je hoeft je dus geen zorgen te maken. De handen moet je echter niet langer dan nodig in pure glycerine laten baden.
Altijd elastisch: rubberen afdichtingen met glycerine verzorgen
Zulke problemen heb je met rubber niet. Hier doet glycerine wat het hoort te doen. Het zorgt ervoor dat rubber elastisch blijft. Doe een laag op de koelkastafdichting of de rubberen afdichting van ramen, zodat deze niet broos worden. Rubberen laarzen en kruiken kunnen af en toe ook met een dun laagje glycerine worden ingewreven, zodat deze langer meegaan.
Gebruik glycerine als het koud wordt: koelkast onderhoud
Als je het flesje met glycerine toch naast de koelkast en vriezer hebt staan, dan is het tijd om deze weer een keer te ontdooien. Mocht je oude, bevroren restjes tegenkomen, dan kun je deze het beste met de alcohol weghalen. Na het ontdooien en schoonmaken kun je de wanden van de koelkast en vriezer inwrijven met een in glycerine gedrenkte doek. Zo voorkom je dat er niet zo snel nieuw ijs op komt. Glycerine werkt ook goed als antivries bij auto`s. Smeer in de winter de rubberen afdichtingen van de deuren in met glycerine om te voorkomen dat deze vastvriezen en vervolgens bij het openen van de deur scheuren.
Kleine hulp voor prachtige taarten: glycerine voor fondant
Glycerine is een practische hulp voor alle bakliefhebbers, wanneer ze hun taarten met fondant willen bekleden en decoreren. Als bevochtiger zorgt glycerine ervoor dat de suikerachtige laag makkelijker in vorm gebracht kan worden. Hiervoor is alleen pure, plantaardige glycerine met een gehalte van circa 85% geschikt. Een lager percentrage betekent een hoger watergehalte en het water zou de suiker oplossen.
Als je zelf fondant wilt maken, dan heb je ongeveer 10 gram glycerine nodig voor 1 kilo poedersuiker. Het is belangrijk de glycerine er geleidelijk bij te doen om te kijken hoeveel je echt nodig hebt. Fondant uit de supermarkt is soms behoorlijk hard en kun je met twee tot drie druppels glycerine (en een beetje geduld) zacht kneden. Let bij het gebruik van glycerine erop dat deze geschikt is voor consumptie.
En nu: tijd voor bellenblazen
Van schoonmaken tot bakken, van rubberverzorging tot antivries: het oude huismiddel glycerine is een veelzijdige hulp in het huishouden. De leukste manier om glycerine te gebruiken is voor de volgende bezigheid. Glycerine zorgt er namelijk voor dat zeepbellen langer blijven en mooi glanzen. Om je eigen bellenblaas te maken, roer je 75 milliliter afwasmiddel met 1 liter water en 1 theelepel glycerine door elkaar. Buig een draad tot een lus en wikkel er een beetje wol omheen en laat de bellen maar zweven!
Meer tips om ecologisch schoon te maken met huismiddeltjes en duurzame hulpjes
Lees hier onze artikelen over andere huismiddeltjes waarmee je ecologisch kunt schoonmaken: